Türkiye’de özel sektöre ait ilk modern süt işleme tesisi 1975 yılında kurulmuştur. Son yirmi yılda modern işleme tesislerinin sayısı hızla artarak ürünleri ulusal pazarlarda yer almaya başlamıştır.
2000’li yıllara kadar devamlı azalan hayvan sayısı devletin verdiği teşviklerle son yıllarda tekrar artmaya başlamış ve 2015 yılında yaklaşık 14 milyon sığır, 32 milyon koyun, 10 milyon keçi, 134 bin baş manda varlığı bulunmaktadır. İnek başına verim 2015 yılında dünyada 2100 kg/baş/yıl iken Ülkemiz de 3059 kg/baş/yıl’dır.
Türkiye süt üretimi 1930 yılında 1.856.326 ton olan üretim iken 2015 yılında % 0,1 artarak 18,7 milyon ton olmuştur. Türkiye bu üretimi ile dünyada en çok süt üreten ülkeler arasında 9. Sırada yer almaktadır. 2015 yılı Türkiye süt üretiminin %90,8’i inek, % 6,3’ü koyun, % 2,6’sı keçi, % 0,3’ü ise manda sütünden oluşmaktadır.
Türkiye’de tarımsal ürünler içinde en yüksek üretim değeri son on yıldır çiğ süte aittir. 2013 yılında Türkiye’nin 190 milyar TL tutarındaki tarımsal üretim değeri içinde çiğ süt üretimi, 18,3 milyar TL’lik üretim değerine sahiptir. Çiğ sütten sonraki en yüksek üretim değeri domatese aittir.
Gıda sanayi içinde % 16 üretim değerine sahip süt ve süt ürünleri sanayi, ülke ekonomisine sağladığı katma değer ve kırsal kalkınmanın gerçekleştirilmesi açısından son derece önemli bir alt sektördür. Yani Türkiye de kırsal kalkınmanın temeli süt hayvancılığıdır.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Kayıtlarına göre ise 17.12.2011 tarihinde 2252 olan süt işleme tesisinin 01.01.2015 tarihinde 1727, 01.12.2016 tarihi itibariyle ise 2015 adedi onaylı işletme haline gelmiştir. 17.12.2011 tarihinden önce 5943 olan süt toplama merkezi 01,12.2016 tarihine kadar 5651 adedi onay almıştır. Bu durumda Aralık/ 2016 itibariyle süt işleme tesislerinin ve süt toplama merkezlerin yaklaşık %94’ü işletmelerini modernize ederek Bakanlıktan onay belgesi almış bulunmaktadır.
Türkiye’de 2015 yılında üretilen 18,7 milyon ton çiğ sütün 8,934 bin tonu sanayiye gitmektedir. Sanayiye giden sütün %50’si peynire, %20’i yoğurt ve ayrana, %13’ü içme sütüne, %10’u süttozuna, %4’ü tereyağına %3’ü ise dondurmaya işlenmektedir. Sanayiye giden sütten de 1.379 bin ton içme sütü, 666 bin ton peynir, 1.223 ton yoğurt, 627 bin ton ayran, 58 bin ton tereyağı, 112 bin ton süttozu ve 340 bin ton da dondurma üretilmektedir.
Türkiye’de kişi başına tüketilen süt miktarı süt eşdeğeri olarak ortalama yılda 237 kg kadar tahmin edilmesine karşın, hane halkı besin tüketim araştırmaları, yıllık tüketimin birey başına 65 kg civarında olduğunu göstermektedir. Bu miktar, dünyada 110 kg, Asya’da 75 kg, Avrupa’da 270 kg, AB’de 288 kg, Kuzey Amerika’da 254 kg, Güney Amerika 165 kg, O. Amerika 101 kg, Afrika 49 kg, Okyanusya 217 kg, kadardır.
Türkiye 54 ülkeye süt ve süt ürünleri ihracatı yapmakta olup 2015 yılı toplam ihraç miktarı 271 milyon dolardır. Başlıca ihraç pazarlarımız arasında Irak, Azerbaycan, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt, Suudi Arabistan, KKTC, Kazakistan ve ABD yer almaktadır.
